Održan Okrugli sto o indikatorima genetičke raznolikosti i Treći kongres genetičara u BiH sa međunarodnim učešćem

U organizaciji Udruženja genetičara u BiH, Udruženja za genetičko očuvanje bosanskohercegovačkih endemičnih i autohtonih resursa „GENOFOND“ i evropske istraživačke mreže „G-BIKE“, 2. 10. 2023. je u hotelu Holiday održan Okrugli sto pod nazivom „Primjenjivi indikatori za genetičku raznolikost – na putu ka očuvanju biodiverziteta i otpornosti ekosistema.“

Iako je sastav i struktura genetičkog materijala već dugo poznata a genetičke analize nezaobilazne u brojnim segmentima svakodnevnog života, kao što su medicinska dijagnostika, sudstvo, analiza hrane i slično, za prepoznavanje važnosti indikatora genetičke raznolikosti unutar očuvanja i zaštite ukupne biološke raznolikosti trebalo je više od 20 godina.

S obzirom da su genetički indikatori, kao važan aspekt praćenja biološke raznolikosti, konačno prepoznati unutar Konvencije Ujedinjenih nacija o biološkog diverzitetu, održavanje navedenog Okruglog stola omogućilo je dijalog o neophodnim aktivnostima ka primjeni istih, što je sada obavezujuće i za Bosnu i Hercegovinu kao potpisnicu Konvencije.

Kako je istakao prof. dr. Cristiano Vernesi (Italija), moderator Okruglog stola, „genetička različitost jedinki je ključna za prilagođavanje i preživljavanje organizama u uslovima kao što su zagađenje, klimatske promjene i sve druge promjene, ali trebalo je mnogo godina da se genetički indikatori počnu prepoznavati unutar Konvencije Ujedinjenih nacija o biološkom diverzitetu. Razlog tome je činjenica da gene ne vidimo golim okom a analiza genetičkog materijala je skupa i zahtjeva posebnu opremu.“

Razvoj primjenjivih indikatora za genetičku raznolikost praktično je omogućio procjenu genetičke raznolikosti na bazi podataka koji nisu rezultat genetičkih analiza te se mogu koristiti i u zemljama koje ne raspolažu skupocjenom opremom i educiranim kadrom. Tokom Okruglog stola, dr. Alicia Mastretta-Yanes (Meksiko) je praktično demonstrirala način primjene navedenih indikatora te rezultate njihove primjene u 9 zemalja.

Na Okruglom stolu je učestvovala i prof. dr. Senka Barudanović, koja je kao jedan od autora „Procjene stanja prirode u BiH i upravljanja prirodnim resursima u Bosni i Hercegovini (PSP BiH)“ i istakla važnost angažovanja relevantnih naučnika od strane vlade te informisanja javnosti o značaju biodiverziteta uopće i benefitima koje on donosi ljudskoj zajednici.

Okrugli sto je održan kao uvodni događaj u Treći kongres genetičara u BiH sa međunarodnim učešćem koji je organizovalo Udruženje genetičara u BiH u saradnji sa Institutom za genetičko inženjerstvo i biotehnologiju Univerziteta u Sarajevu. U periodu od 2. do 4. 10. 2023. Kongres je okupio preko 200 učesnika i partnera te oko 80 referata iz Kenije, Meksika, Indonezije, Sjedinjenih Američkih Država, Njemačke, Mađarske, kao i zemalja regiona. Na otvorenju Kongresa osim organizatora obratio se rektor Univerziteta u Sarajevu prof. dr. Rifat Škrijelj i stručni saradnik za naučno istraživačku infrastrukturu i naučni kadar u Federalnom ministarstvu za obrazovanje i nauku dr. Goran Karanović. Podršku svojim prisustvom dali su pomoćnica ministra za nauku, visoko obrazovanje i mlade Kantona Sarajevo, mr. sci. Azemina Njuhović te prorektori Univerziteta u Sarajevu prof. dr. Enita Nakaš i prof. dr. Mirza Dautbašić.

Tokom tri dana Kongresa Sarajevo je bilo centar svjetskih naučnih dostignuća vezanih za primjenu genetike u dijagnostici i prevenciji oboljenja kod ljudi, analizi genetičkog materijala prirodnih biljnih i animalnih resursa, ekotoksikologiji, forenzici i drugim oblastima. S obzirom da je Kongres bio otvoren za studente, bili su u prilici čuti najaktuelnije naučne informacije od kojih neke još nisu zvanično dostupne u naučnoj literaturi.

Realizacija Kongresa je omogućena podrškom Federalnog ministarstva za obrazovanje i nauke, Ministarstva za nauku, visoko obrazovanje i mlade Kantona Sarajevo, Američke ambasade u Sarajevu te brojnih sponzora iz industrije.

Kongres je ispunio očekivanja kako organizatora tako i učesnika uz ostvareni cilj razmjene informacija i saznanja, osnaživanja i uspostavljanja osnova za saradnju i razvoj, te doprinos globalnom boljitku čovječanstvu.