Uspješna saradnja Univerziteta u Sarajevu sa Evropskim centrom za nuklearna istraživanja - CERN
U okviru saradnje Univerziteta u Sarajevu sa Evropskim centrom za nuklearna istraživanja (CERN), tokom ljetnih mjeseci 2024. godine u CERN-u je boravilo i radilo pet mladih fizičara Odsjeka za fiziku Prirodno-matematičkog fakulteta Univerziteta u Sarajevu. Istraživač Odsjeka za fiziku dr. sc. Amer Ajanović i četiri studenta istog odsjeka Medina Dugonjić, Naida Ustavdić, Danis Bradarić i Nafija Ibrišimović dobili su priliku za rad u čuvenoj ABP grupi - Accelerator Beam Physics (ABP) na Odjelu za hadronske izvore i linearne akceleratore. Studentica Univerziteta u Sarajevu-Elektrotehničkog fakulteta Sarah Tutnjević učestvovala je u CERN-ovom takmičenju pod nazivom I.FAST.
U sklopu Sporazuma o saradnji između Univerziteta u Sarajevu i CERN-a na projektu Sarajevski akcelerator jona, uz podršku Fondacije Tri Fizičara predstavnici Odsjeka za Fiziku Prirodno-matematičkog fakulteta učestvovali su u radnim aktivnostima ABP grupe na Odjelu za hadronske izvore i linearne akceleratore, te su dobili priliku steći praktična iskustva u CERN-ovoj Ljetnoj školi za studente iz zemalja koje nisu članice CERN-a (Non-Member States Summer Student Programme ) – praksi koja je uključila rad na eksperimentu Compact Muon Solenoid (CMS) na CERN-ovom poznatom sudaraču čestica - Large Hadron Collider, LHC.
Tokom posjete je u organizaciji CERN-a održano predstavljanje inovativnih ideja za rješavanje zdravstvenih problema koristeći akceleratore čestica, pod nazivom I.FAST. Studenti iz cijelog svijeta (24 studenta) podijeljeni u timove iznijeli su četiri inovativne ideje za korištenje akceleratora čestica za rješavanje nekih od najvećih naučnih problema današnjice u desetodnevnom takmičarskom izazovu. I.FAST događaj u fokus stavlja inovacije zasnovane na izazovima - CBI. Sarah Tutnjević, studentica Elektrotehničkog fakulteta učestvovala je u takmičenju, te prenosimo kratke utiske: „Takmičenje u kojem sam učestvovala se zove i.Fast CBI - Challenge Based Innovation, na temu Accelerators for Medicine. Cilj je bio nalaženje nove upotrebe ubrzivača čestica u polju medicine. Učesnici su bili studenti viših godina fizike, medicine, elektrotehnike i sličnih oblasti. Sa svojim timom sam radila na temi korištenja zračenja na bakterijama koje su otporne na last-resort antibiotike, kako bi bile oslabljene i liječene slabijim antibioticima. Iako nismo pobijedili, odlučili smo da nastavimo raditi na ovome te smo već dobili interesovanje određenih institucija.“
Član ABP grupe CERN-a ispred Univerziteta u Sarajevu, dr. Adnan Ajanović, tokom boravka je bio angažiran na aktivnostima daljeg razvoja saradnje između Univerziteta i CERN-a kroz naučna istraživanja relevantna za obje institucije, a u okviru projekta Sarajevski akcelerator jona. Trenutne aktivnosti dr. Ajanovića uključuju i istraživanja koja su od značaja za CERN u smislu primjene novih tehnologija u društvu (poput novih medicinskih akceleratora), daljeg razvoja stabilnosti snopa na ALICE eksperimentu LHC-a (Experiments | CERN), kao i u smislu optimizacije dizajna novog CERN-ovog sudarača čestica baziranom na linacima (Compact Linear Collider - CLIC).
Značajno je naglasiti da su ove aktivnosti od izuzetnog značaja za Bosnu i Hercegovinu i za Univerzitet u Sarajevu jer će u okviru njih u naredne dvije godine biti osposobljen kompaktni linearni akcelerator koji će biti smješten na Odsjek za fiziku Prirodno-matematičkog fakulteta, gdje će se vršiti dalja istraživanja takvih tehnologija, eksperimentalna fizika čestica, te primjena ovih tehnologija u društvu.
U narednom periodu planirana je prezentacija projekta Sarajevski akcelerator jona i istraživanja dr. Ajanovića, koja će biti održana na Odsjeku za fiziku Prirodno-matematičkog fakulteta.
Više o CERN-u, saradnji i navedenim događajima na link-ovima:
Saradnja Univerziteta u Sarajevu i CERN-a | Univerzitet u Sarajevu (unsa.ba)
