Orijentalni institut

Orijentalni institut u Sarajevu osnovan je u mjesecu augustu 1950. godine Uredbom Vlade Narodne Republike Bosne i Hercegovine (Službeni list NRBiH, br. 20/50). Godine 1967. Skupština SR BiH je donijela Zakon o Orijentalnom institutu u Sarajevu (Službeni list SR BiH, br. 23/67), a zatim i 1977. godine (Službeni list SR BiH, br. 20/77 i 40/85), kojima je preuzela pravo osnivača Instituta. Zakonom o naučnoistraživačkoj djelatnosti (Službeni list SR BiH, br. 38/90), Orijentalni institut je upisan u evidenciju naučnih ustanova pod rednim brojem 3 kao Javna naučna ustanova. Od 1. marta 1992. godine brigu o Orijentalnom institutu i njegovom finansiranju preuzelo je Ministarstvo obrazovanja, nauke, kulture i sporta Vlade RBiH. U periodu agresije na Bosnu i Hercegovinu 1992.-1995. godine, Institut je kao ustanova u oblasti nauke proglašen ustanovom od posebnog značaja za Republiku Bosnu i Hercegovinu. Nakon Dejtonskog Mirovnog ugovora novembra 1995. godine Orijentalni institut je bio pod ingerencijom Federalnog ministarstva obrazovanja, nauke, kulture i sporta. Usvajanjem Zakona o visokom obrazovanju (Službene novine Kantona Sarajevo, br. 17/99) pravo osnivača Orijentalnog instituta i njegovo finansiranje preuzima Kanton Sarajevo. Institut je postao pridružena članica Univerziteta u Sarajevu i nastavio sa radom kao javna naučnoistrazivačka ustanova nešto više od jedne decenije.

Donošenjem novog Zakona o visokom obrazovanju 2013. godine (Sl. Novine KS, br. 15/13, i Sl. Novine KS br. 42/13), i Statuta Univerziteta u Sarajevu, došlo je do integriranja svih visokoškolskih i naučnoistraživačkih ustanova u Sarajevski univerzitet. Orijentalni institut je time postao punopravna članica Univerziteta i djeluje u njegovom sastavu, kao i sve druge obrazovne i naučnoistraživačke ustanove u Kantonu Sarajevo.

Zadaci Orijentalni instituta su da: 1) prikuplja, sređuje, obrađuje i publikuje orijentalnu rukopisnu i arhivsku građu i izvore za historiju Bosne i Hercegovine, 2) proučava arapski, turski i perzijski jezik i njihove književnosti i kulture, te ispituje njihove elemente u bosanskom jeziku i kulturi, 3) proučava kulturnu baštinu Bošnjaka na orijentalnim jezicima, 4) u okviru osmanistike proučava probleme društvene, političke, ekonomske i kulturne historije Bosne i Hercegovine u doba osmanske uprave, 5) proučava orijentalnu umjetnost, prvenstveno na području Bosne i Hercegovine, 6) radi na usavršavanju naučnog i stručnog kadra u oblasti orijentalistike, 7) sarađuje sa srodnim ustanovama i organizacijama, kao i pojedinim naučnim radnicima u zemlji i inostranstvu, 8) objavljuje rezultate svog naučnoistraživačkog i stručnog rada i čini ih dostupnim javnosti putem svojih publikacija - časopisa Prilozi za orijentalnu filologiju i edicija Posebna izdanja i Monumenta Turcica Historiam Slavorum Meridionalium Illustrantia. Orijentalni institut u Sarajevu je smješten u krugu Kampusa Univerziteta.
Prije agresije na Bosnu i Hercegovinu Orijentalni institut posjedovao je tri fonda: Rukopisnu zbirku, Arhiv i Biblioteku.

Rukopisna zbirka posjedovala je 5263 kodeksa manuskripata na arapskom, turskom i perzijskom jeziku. Arhiv je posjedovao više zbirki. Zbirku Manuscripta turcica činilo je 7156 dokumenata iz perioda od 16. do 19. stoljeća - fermana, berata, bujuruldija bosanskih valija, sudskih rješenja, izvoda iz sumarnih deftera, raznih izvještaja, finansijskih isprava i drugih dokumenata na osnovu kojih je bilo moguće izučavati mnoga pitanja iz raznih oblasti, Zbirku 66 sidžila, odnosno protokola mjesnih sudova, kao prvorazrednih izvora za proučavanje lokalne historije pojedinih krajeva i mjesta, sačinjavalo je 66 sidžila ili njihovih fragmenata iz perioda od 17. do 19. stoljeća, Vilajetski arhiv sa oko 200.000 dokumenata, Zbirku tapija - dokumenata o posjedovanju zemljišta na području svih kadiluka u Bosni i Hercegovini u drugoj polovini 19. stoljeća, te zbirku fotokopija i mikrofilmove građe iz drugih arhiva i ustanova iz zemlje i inostranstva. Biblioteka je posjedovala preko 10.000 naslova, odnosno preko 15.000 knjiga jer su mnogi od njih bili objavljeni u više tomova.