Farmaceutski fakultet UNSA | Nastavnici katedre za farmaceutsku hemiju ostvarili saradnju na polju vjestačke inteligencije u dizajniranju lijekova sa Katedrom za molekularnu tehnologiju Instituta za hemiju Univerziteta Tartu

Nastavnici Katedre za Farmaceutsku hemiju, Univerziteta u Sarajevu-Farmaceutskog fakulteta: doc. dr. Amar Osmanović, prof. dr. Selma Špirtović-Halilović, prof. dr. Elma Veljović i prof. dr. Davorka Završnik ostvarili su  vrlo značajnu internacionalnu saradnju na polju vjestačke inteligencije u dizajniranju lijekova, metodama mašinskog učenja QSAR-a, sa Katedrom za molekularnu tehnologiju, Instituta za hemiju, Univerziteta Tartu koju je predstavljala dr. sci Selma Zukic, voditelj projekta Bioactive chemical space for cervical cancer: cheminformatics analysis of chemical structure patterns, machine learning modelling of diverse chemical space and discovery of new bioactive structures, finansiranog od strane naučnog vijeća Estonije. Kolaboracija je ostvarena kroz širu internacionalnu saradnju sa kolegama Fakulteta zdravstvenih studija i Medicinskog fakulteta, Rijeka, Hrvatska; Instituta Ruđer Bošković, Zagreb; te Hemijskog fakulteta Univerziteta u Beogradu.

Naučni rad Data-Driven Modelling of Substituted Pyrimidine and Uracil-Based Derivatives Validated with Newly Synthesized and Antiproliferative Evaluated Compounds je objavljen u prestižnom časopisu International Journal of Molecular Sciences rangiranom u prvom kvartilu iz oblasti Biohemija i Molekularna Biologija (Impact Factor: 4.9 (2023); 5-Year Impact Factor: 5.6 (2023)).

Prvi autor ovog rada, Dr. sci Selma Zukić, doktorirala je 2020. godine na Katedri za farmaceutsku hemiju Univerziteta u Sarajevu-Farmaceutskog fakulteta. Trenutno je  uposlenik Katedre za molekularnu tehnologiju, Instituta za Hemiju, Univerziteta Tartu, koju vodi profesor Uko Maran.

U radu su istraživani pirimidinski heterocikli  koji imaju važnu ulogu u istraživanjima u borbi protiv karcinoma, konkretno kod karcinoma glića maternice. U radi su opisane sinteze pirimidinskih spojeva, potvrđena je njihova struktura, te je provedena QSAR studija, a sve u cilju dobijanja novih sintetiziranih derivata na bazi uracila i pirimidina. Najaktivniji spoj među novim sintetiziranim derivatima, 2,4,5-trisupstituirani pirimidin, predviđen je QSAR modelom s razlikama od 0,02 u odnosu na eksperimentalno ispitanu aktivnost.

Važno je napomenuti da je kao rezultat istraživanja objavljen i QsarDB repository https://dx.doi.org/10.15152/QDB.261. QsarDB repository je baza QSAR modela u vlasništvu Katedre za molekularnu tehnologiju, Univerziteta Tartu, koja u konkretnom slučaju omogućava in silico predvidjanje aktivnosti za nove, nesintetizovane spojeve, kada je u pitanju biohemijski prostor pirimidina i uracila.