Održan okrugli sto "Godina 1991: Politički procesi u Bosni i Hercegovini u toku raspada Jugoslavije"

U organizaciji Instituta za historiju Univerziteta u Sarajevu u srijedu 10. novembra 2021. godine u svečanoj sali Univerziteta u Sarajevu održan je okrugli sto o temi: "Godina 1991: Politički procesi u Bosni i Hercegovini u toku raspada Jugoslavije".

Okrugli sto, organiziran u povodu 30 godina od procesa disolucije Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije, bio je posvećen pitanjima interpretiranja raspada jugoslavenske državne zajednice, razmatranja vojnih i političkih događaja u bosanskohercegovačkom i širem kontekstu, te suočavanja s bliskom prošlošću regiona i Bosne i Hercegovine, postjugoslavenskoj perspektivi i tranziciji.

Skup je otvorio prof. dr. Mirza Dautbašić, prorektor za naučnoistraživački rad Univerziteta u Sarajevu, istakavši da su dešavanja u Jugoslaviji i Bosni i Hercegovini 1991. godine uveliko odredila slijed događaja koji će kasnije utjecati ne samo na političke procese nego  direktno na živote svih nas. „Zato smatram da je održavanje skupa na ovu temu  jako bitno jer pruža mogućnost naučne valorizacije jednog vremena kojeg su obilježile, slobodno možemo reći, epohalne promjene na ovim prostorima, kao što su pad komunizma, disolucija Jugoslavije a potom Nezavisnost Bosne i Hercegovine i agresija na našu zemlju. Dakle, jako je važno da kroz naučni diskurs dođemo do povijesnih činjenica koje da bi utjecale na našu datost, moraju biti savremene, tj. sagledane na nov i drugačiji način 30 godina poslije“, istakao je prorektor Dautbašić.

Uvodno obraćanje na okruglom stolu imao je prof. dr. Ejup Ganić, nekadašnji član Predsjedništva RBiH, koji je tom prilikom izrazio zadovoljstvo da su mlađi historičari odlučili da detaljno izučavaju period 1991. godine. "Tu sam da sa njima podijelim neka razmišljanja, odnosno dileme koje su tada vladale u Predsjedništvu. Bit će tu govora i o unutrašnjim problemima u to vrijeme, pritiscima sa strane. Bile su to burne godine, to je bila godina sastanka u Karađorđevu u martu 1991. Međutim, treba da znate da je Bosna u to vrijeme bila veoma tehnološki razvijena. Bila je to godina iščekivanja. Kada se sve sabere mislim da smo bili u jednosmjernoj ulici", pojasnio je profesor Ganić.

Dr. Sedad Bešlija, direktor Instituta za historiju Univerziteta u Sarajevu, rekao je da su u okviru plana rada za ovu godinu izdvojili dva značajna jubileja, događaja, odnosno historijska procesa iz bh. prošlosti. "Danas obilježavamo 30 godina od procesa disolucije bivše jugoslavenske države. Godine 1991. završila se faza Jugoslavije, a počela je faza nezavisnih republika odnosno država na prostoru jugoistočne Evrope", pojasnio je dr. Bešlija, te dodao da je današnji skup prilika da se sa historijskog stanovišta razmotre svi politički procesi koji su se dešavali u 1991. godini, sa akcentom na RBiH.

Dr. Jasmin Medić iz Instituta za historiju UNSA naglasio je važnost analiziranja zbivanja u Bosni i Hercegovini 1991. godine, te ocijenio stanje od 1991. do danas. „Postoje neke stvari koje podsjećaju na zbivanja iz 1991. godine i zato je jako bitno da danas govorimo o tome. I 1991. su neki ljudi htjeli da crtaju granice unutar BiH, danas je to na sceni", dodao je dr. Medić.

U okviru dvije sesije osam naučnih radnika iz Sarajeva i Mostara je učestvovalo na okruglom stolu čiji je cilj bio na historijskoj distanci od tri decenije osvijetliti poziciju Bosne i Hercegovine u procesu raspada SFRJ sa historijskog, ali i sociološkog, pravnog i politološkog aspekta i na taj način napraviti jedan multidisciplinaran pristup zadatoj temi. 

U okviru prve sesije izlaganje o temi „Američka politika prema Jugoslaviji 1991. godine“ imao je prof. dr. Hamza Karčić (Univerzitet u Sarajevu – Fakultet političkih nauka), dok je o temi „Razgovori u Karađorđevu i Tikvešu 1991: Podjela Bodne i Hercegovine ili dupla politička igra Slobodana Miloševića“ govorio prof. dr. Adnan Velagić (Univerzitet „Džemal Bijedić“ u Mostaru – Fakultet humanističkih nauka). Dr. Amir Kliko (Univerzitet u Sarajevu – Institut za istraživanje zločina protiv čovječnosti i međunarodnog prava) govorio je o temi „Hrvatska zajednica/republika Herceg Bosna: Institucionalna i teritorijalna destrukcija Bosne i Hercegovine“, o temi „Politička i nacionalna  polarizacija u Bosni i Hercegovini: Projekti regionalizacije  1991. godine“ govorio dr. Jasmin Medić (Univerzitet u Sarajevu - Institut za historiju).

Druga sesija počela je izlaganjem dr. Sabine Veladžić (Univerzitet u Sarajevu – Institut za historiju) „Crtice iz parlamentarnog života Bosne i Hercegovine ili o karakteristikama demokratizacijske etnokratije u institucijama vlasti krajem 1990-te i početkom 1991. godine“, te je nastavljena izlaganjem „Priprema za rat: Presretnuti telefonski razgovori i srpsko rukovodstvo 1991. godine“ koje je predstavio dr. Hikmet Karčić (Institut za islamsku tradiciju Bošnjaka). O temi „Bosna i Hercegovina u političkoj projekciji Srpske demokratske stranke 1990-1991. (između raspada Jugoslavije i razbijanja Bosne i Hercegovine)“ govorio je mr. Edin Omerčić (Univerzitet u Sarajevu - Institut za historiju), a o ulozi Srpske demokratske stranke u okupaciji Višegrada 1992. godine i počinjenju zločina nad Bošnjacima“ govorio je doc. dr. Ermin Kuka (Univerzitet u Sarajevu – Institut za istraživanje zločina protiv čovječnosti i međunarodnog prava).

Skup je moderirao dr. Sedad Bešlija, direktor Instituta za historiju Univerziteta u Sarajevu.