Prvi susret Multidisciplinarnog autorskog tima na projektu „Procjena stanja prirode i upravljanja prirodnim resursima u Bosni i Hercegovini“
Prvi susret Multidisciplinarnog autorskog tima na projektu Procjena stanja prirode i upravljanja prirodnim resursima u Bosni i Hercegovini održava se u periodu od ponedjeljka 13. jula do petka 17. jula 2020. godine, na Jahorini (hotel Vučko). Multidisciplinarni projektni tim će u naredne dvije godine biti angažovan na prikupljanju, analizi i procjeni kvaliteta naučnih i stručnih podataka o stanju prirode i prirodnih resursa Bosne i Hercegovine. Opisani proces će rezultirati ključnim porukama za donosioce odluka, a koje će biti naučno zasnovane i opravdane.
Razlozi za pokretanje projekta. Projekat pod nazivom „Podrška donošenju odluka i jačanje kapaciteta za IPBES kroz nacionalnu procjenu ekosistema” (engl. “Supporting decision making and building capacity to support IPBES through national ecosystem assessments”, tehnički naslov Procjena stanja prirode i upravljanja prirodnim resursima) su od esencijalne važnosti za BiH, kao značajan korak prema održivom upravljanju prirodom.
Generalno je poznata činjenica da u BiH postoji evidentiran manjak naučnih podataka relevantnih za održivo upravljanje prirodom. Rezultati naučnog rada su samo djelomično publicirani i javno dostupni, a slabo su korišteni za potrebe upravljanja prirodom.
U cilju boljeg uvida u stanje prirode i prirodnih resursa, neophodno je analizirati informacije o direktnim i indirektnim (društvenim) pritiscima na prirodu iz svih dostupnih izvora. Pod izvorima se podrazumijevaju objavljeni i neobjavljeni rezultati naučnih istraživanja, tehnički izvještaji, kao i izvori tradicionalnih znanja.
Priprema Procjene predstavlja kvalitativno nov proces u Bosni i Hercegovini, u pravcu razvoja klime naučno-političkog dijaloga I konsultativnog donošenja informisanih odluka o prirodi.
Ciljevi projekta. Svrha projekta je uspostava baze znanja (sa procjenom njegovog kvaliteta I kvantiteta) za donošenje informisanih odluka o korištenju biodiverziteta i prirodnih resursa. Projekat će:
- Procijeniti znanja o stanju ekosistema i ekosistemskih servisa u BiH
- Razviti i učiniti dostupnim alate i metodologije za podršku politici,
- Po ugledu na IPBES, formirati BH platformu za biodiverzitet i koristi od prirode,
- Uspostaviti uslove za efikasno korištenje Procjene;
- Na osnovu stečenih iskustava, osigurati smjernice nacionalnim projektnim timovima u drugim zemljama.
Metode i rezultati projekta. Projekat se provodi po principima i metodama rada UN Međuvladine platforme za biodiverzitet i ekosistemske servise (IPBES). IPBES teži razvoju i uspostavi stalnog dijaloga između naučne zajednice i donosilaca odluka za prirodu, i to u cilju kompletiranja evidencije za donošenje bolje informisanih odluka, naročito o korištenju prirodnih resursa.
Rezultat projekta je dokument koji će naučnicima dati pravac za relevantna buduća istraživanja, a donosiocima odluka dati na raspolaganje domaće naučne i stručne argumente za donošenje održivih odluka o korištenju prirode. Sažetak dokumenta )SPM), koji će sadržavati ključne poruke, treba proći kroz konsultativni proces usaglašavanja, te političkog prihvaćanja i usvajanja.
Prema IPBES metodi, u prethodnom dijalogu između naučnika, donosilaca odluka i drugih zainteresovanih strana definisan je Koncept Procjene (Scoping report). Na osnovu Koncepta, razvijaju se naredni nacrti Procjene, do finalnog, koji se prezentira naučnoj I političkoj zajednici.
Izrada dokumenta Procjene će istovremeno poslužiti izgradnji kapaciteta, kako u naučnoj zajednici kroz postizanje značajne reference za članove autorskog tima, tako i u zajednici donosilaca odluka kroz povećanje svijesti o značaju održivog korištenja prirode.
Implementacija projekta. Procjena stanja prirode i upravljanja prirodnim resursima u Bosni i Hercegovini se implementira kroz Centar za ekologiju i prirodne resurse „Akademik Sulejman Redžić“, Prirodno-matematičkog fakulteta, Univerziteta u Sarajevu.
Projekat se implementira u partnerstvu sa Federalnim ministarstvom za okoliš i turizam kao ključnom tačkom za implementaciju IPBES-a u BiH, a sredstva za realizaciju ovog međunarodnog projekta su osigurana od strane IKI-ja (Inicijative za klimu Njemačkog federalnog ministarstva za okoliš, zaštitu prirode i nuklearnu sigurnost). Prvi primatelj sredstava IKI-ja, sa kojim Univerzitet direktno sarađuje, je World Conservation Monitoring Centre (WCMC). Bosna i Hercegovina je jedna od četiri zemlje u svijetu (BiH, Kambodža, Azerbejdžan i Grenada), kojoj su odobrena donatorska sredstva IKI-ja za realizaciju ovog važnog projekta.
Uspješna realizacija ovog velikog i značajnog projekta za Bosnu i Hercegovinu zahtijeva angažman, te kvalitetno i kontinuirano učešće većeg broja naučnika različitog profila, donosilaca odluka u različitim sektorima (privreda, šumarstvo, vodoprivreda, poljoprivreda, energetika, zdravstvo, saobraćaj, civilni poslovi itd.), nevladinog sektora i predstavnika međunarodnih organizacija u Bosni i Hercegovini.
Projektni tim realizira aktivnosti u saradnji i pod rukovodstvom projekt koordinatora. Pored koordinatora, projektni tim čini grupa ko-predsjedavajućih Procjene, službenik na projektu i administratori projekta. Ko-predsjedavajući Procjene su nosioci izrade dokumenta i njegovi glavni autori. Uz ko-predsjedavajuće, projekat zahtijeva autorski rad većeg broja naučnika iz različitih prirodnih i društvenih nauka, ali također i donosilaca odluka i praktičara.
