Univerzitet u Sarajevu na univerzitetskoj rang-listi Webometrics

U julskom izdanju Webometricsovog rangiranja Univerzitet u Sarajevu nalazi se na 2002. mjestu na svjetskoj listi u ukupnom poretku od 27.000 univerziteta koji su obuhvaćeni skriningom po četiri kriterija: prisutnost, utjecaj, otvorenost i izvrsnost, što ga svrstava u prvih 8% svih univerziteta na ovoj listi. Kada je u pitanju rangiranje za Evropu, Univerzitet u Sarajevu je na 727. mjestu. U javnosti se, nažalost, stječe dojam da je Univerzitet ostvario lošiji rezultat na rang-listi u odnosu na januarsko rangiranje, kada je zauzimao 1881. mjesto. Naime, u odnosu na januarsko rangiranje došlo je do promjene metodologije u načinu izračunavanja rangiranja, tako da su u Cybermetrics laboratoriji, koja provodi prikupljanje i obradu podataka, za ovo rangiranje promijenili visinu kriterija, stoga ova dva rezultata ne mogu biti poređena, naprosto zbog vrijednosti pojedinih segmenata koje se uzimaju u obzir kod izračuna. Naime, u januarskom rangiranju kriterij prisutnosti nosio je 10% ukupne vrijednosti, a u julskom rangiranju taj procent je 5%. U kriteriju utjecaja procent je ostao nepromijenjen (50%). Transparentnost je ostala sa istim vrijednostima (10%), dočim je kriterij izvrsnosti sa 30% povećan na 35%, što je, naravno, reflektiralo i samo pozicioniranje na julskoj listi. Januarsko i julsko rangiranje se stoga moraju posmatrati odvojeno, bez poređenja, zbog promjene kriterija.

Ukupan poredak se sastoji, kako je navedeno, od četiri kriterija i na Webometricsovoj listi je moguće pratiti odvojena rangiranja po kriterijima. Posebno je važno naglasiti da u kriteriju prisutnosti (Presence Rank) Univerzitet u Sarajevu zauzima 408. mjesto od 27.000 rangiranih, što ukazuje da je strategija menadžmenta da se poveća vidljivost web prostora Univerziteta u Sarajevu uspjela, te da je 30 organizacionih jedinica, zajedno sa Rektoratom Univerziteta, učinilo dostatan napor da se ukupan broj web stranica koje su sadržane u glavnoj web domeni (uključujući sve poddomene i poddirektorije) Univerziteta, koje su indeksirane od najvećeg komercijalnog pretraživača „Google“, značajno poveća u odnosu na prethodne periode. Samo ilustracije radi, po ovom kriteriju u januaru ove godine Univerzitet je zauzimao 1354. mjesto u ukupnom poretku. Čak i kada se izvrši preračunavanje u odnosu na novi kriterij, vidljiv je pomak, što je rezultat napora koji je Univerzitet učinio u unapređenju broja dokumenata koji su dostupni javnosti preko univerzitetskih stranica. U ovaj zbir ulaze sve stranice, uključujući sve formate koji su pojedinačno priznati od Googlea, kako statičkih i dinamičkih tako i drugih bogatih datoteka. Nije moguće imati snažnu prisutnost bez učestvovanja svih u organizaciji, što je ovim pomakom dokazano i u okruženju ograničenih resursa. Poređenja radi, Univerzitet u Sarajevu se u ovoj kategoriji nalazi ispred univerziteta koji su u ukupnom poretku rangirani bolje. Naprimjer, po ovom kriteriju nalazimo se 719 mjesta ispred Univerziteta u Splitu koji je u ukupnom poretku rangiran na 1098. mjestu; nalazimo se 822 mjesta ispred Univerziteta u Rijeci koji je u ukupnom poretku na 1600. mjestu. Kada je prisutnost u pitanju, uloženi napor dodatno naglašava i činjenica da se prema ovom kriteriju nalazimo 140 mjesta ispred Imperial College London koji je na 548. mjestu, dok je u ukupnom poretku 56. univerzitet na listi. Po ovom kriteriju smo na 408. mjestu i mjesto dijelimo sa Université du Québec Montréal, a iza nas su, navedimo samo neke: Georgetown University, University of California San Francisco, King's College London, Johns Hopkins University.

Sljedeći kriterij koji se uzima u obzir je utjecaj. U ovom kriteriju kvaliteta sadržaja se ocjenjuje kroz „virtuelni referendum“, računajući sve vanjske linkove koje web domena Univerziteta dobija od trećih strana, tzv. in-linkove. Ti se linkovi prepoznaju kao institucionalni prestiž, akademske performanse, vrijednost informacija i korisnost usluga koje su uvedene na web stranice u skladu sa kriterijima miliona web urednika iz cijelog svijeta. Podaci o vidljivosti linka prikupljeni su iz dva najvažnija izvora ovih informacija: „Majestic SEO“ (www.majesticseo.com) i „ahrefs“ (ahrefs.com). Univerzitetski tele-informatički centar je počeo sa analizom ova dva izvora koja će rezultirati donošenjem strategije povećanja utjecaja koristeći podatke dobijene kroz ovu analizu za unapređenje pozicije na konačnoj rang-listi.

Treći kriterij je otvorenost, koji u obzir uzima broj citata koji su naši nastavnici i saradnici dobili na Google Scholaru. U ovom segmentu Univerzitet je učinio dodatni napor na indeksiranju svih nastavnika i saradnika na Google Scholaru, što je dovelo do skoka od preko 400 mjesta u odnosu na januarski skrining na listi Transparent Ranking: Top Universities by Google Scholar Citations. Ovaj skok je rezultat intenzivnog rada u prethodnih devet mjeseci i odlučnosti menadžmenta da rezultate rada svih nastavnika učini što vidljivijim svjetskoj javnosti.

Četvrti kriterij je izvrsnost, odnosno ovdje se računaju akademski radovi objavljeni u međunarodnim časopisima sa velikim utjecajem. Jednostavno korištenje ukupnog broja radova može dovesti u zabludu, tako da je Webometrics ograničio pokazatelje samo na izvrsne publikacije, odnosno vrednuje samo univerzitetsku naučnu produkciju koja spada u 10% najcitiranijih radova u svojim naučnim poljima. Ove pokazatelje Webometrics uzima iz SCIMAGO Group. Za julsko rangiranje Webometrics je koristio podatke iz perioda 2011–2015. godine. Ovo upućuje na činjenicu da će napori koje danas čini Univerzitet u Sarajevu biti vidljivi tek za dvije do tri godine, a i otvara pitanje finansiranja vrhunskog naučnog rada čiji rezultati mogu biti indeksirani u agregatu koji prikuplja podatke za 10% najizvrsnijih u 26 oblasti.

Iz naprijed rečenog je posve vidljivo da Univerzitet u Sarajevu posjeduje posvećenost proširenju vidljivosti svog elektronskog okruženja kao i vidljivosti naučnog proizvoda kroz Google Scholar, te da smo u ta dva kriterija napravili značajan skok u odnosu na januarsko rangiranje. Faktori utjecaja predstavljaju naredni izazov, a svakako i povećanje finansiranja i publiciranja vrhunskih naučnih rezultata. Također, podatke iz rangiranja moramo čitati sa dužnom pažnjom i svim njenim sastavnicama, jer tek potpuna slika može dati odgovore o strateškim pomacima koji trebaju biti načinjeni. 

Rektorat Univerziteta u Sarajevu